Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) tercihlerinde adayların en çok zorlandığı konulardan biri de nitelik kodlarıdır. Bu kodlar, belirli bir kadro veya pozisyon için gerekli olan özel şartları ifade eder. ÖSYM tarafından yayınlanan kılavuzda yer alan her nitelik kodu, farklı bir anlam taşır ve adayların başvuru yapabilmesi için bu kodların gerektirdiği şartları sağlaması gerekir.
Bu yazımızda, 7302 ile 7375 arasında yer alan ÖSYM nitelik kodlarını detaylı bir şekilde açıklayarak, KPSS adaylarının kafasındaki soru işaretlerini gidermeyi amaçlıyoruz. Her bir kod için ayrı ayrı açıklamalar yaparak, hangi meslek grupları için hangi şartların arandığını net bir şekilde ortaya koyacağız.
- Unutmayın: Aşağıda yer alan bilgiler genel bir rehber niteliğindedir. Başvuru yapmadan önce ÖSYM'nin resmi internet sitesinden güncel kılavuzu incelemeniz ve ilgili kurumun özel şartlarını dikkatlice okumanız son derece önemlidir.
ÖSYM Nitelik Kodları ve Açıklamaları: Detaylı Rehber
ÖSYM nitelik kodları, kamu personeli seçme sınavlarına (KPSS) başvuran adayların, belirli kadro ve pozisyonlara başvuruda bulunabilmeleri için gerekli olan özel şartları belirtir. Bu kodlar, adayların eğitim düzeyleri, mesleki deneyimleri, sağlık durumları ve diğer kriterler açısından uygunluğunu değerlendirmek için kullanılır.
7321 - Apron Memuru (DHMİ)
Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü'nde Apron Memuru olarak görev yapmak isteyen adayların aşağıdaki şartları taşıması gerekmektedir:
- Sağlık durumu: Renk körlüğü, ileri derecede işitme kaybı/görme bozukluğu, epilepsi, kekemelik gibi biyolojik rahatsızlıkları bulunmamalıdır. Ayrıca, aşırı psikolojik duyarlılık ve heyecan, davranış bozuklukları gibi psikolojik ve sinirsel rahatsızlıklardan herhangi birine sahip olmamalıdırlar.
- Sağlık raporu: Yurdun her yerinde Apron Memuru olarak görev yapabileceğine dair tam teşekküllü devlet veya üniversite hastanelerinden "Sağlık Kurulu Raporu" almış olmalıdırlar.
Apron Memuru kimdir?
Apron Memurları, havalimanlarında uçakların iniş ve kalkışları sırasında güvenli ve düzenli bir şekilde hareket etmelerini sağlamakla sorumludur. Uçakların park pozisyonlarına yönlendirilmesi, yolcuların ve bagajların uçağa bindirilmesi ve indirilmesi, uçakların yakıt ikmali gibi görevleri yerine getirirler.
7353 - Aşçı
Aşçı kadro veya pozisyonlarını tercih edecek adayların, aşağıdaki belgelerden birine sahip olmaları gerekmektedir:
- Milli Eğitim Bakanlığından onaylı aşçılık sertifikası.
- 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre ustalık/kalfalık belgesi.
- Örgün eğitim yoluyla zorunlu/ortak/seçmeli olarak aşçılık ile ilgili ders aldığını gösteren resmi belge.
Aşçı kimdir?
Aşçılar, çeşitli mutfaklarda yemek hazırlamak ve pişirmekle sorumludur. Menü planlama, malzeme temini, yemek pişirme, sunum ve hijyen gibi konularda bilgi ve beceriye sahip olmaları beklenir.
7361 - Avukat
Avukat kadro veya pozisyonlarını tercih edecek adayların, tercih işlemlerinin son günü itibarıyla avukatlık ruhsatnamesine sahip olmaları gerekmektedir. Avukatlık stajını tamamlamış olmak veya avukatlık ruhsatı için başvuruda bulunmuş olmak yeterli değildir.
Avukat kimdir?
Avukatlar, müvekkillerinin hukuki haklarını savunmak ve onlara hukuki danışmanlık hizmeti vermekten sorumludur. Dava takibi, sözleşme hazırlama, hukuki görüş bildirme gibi görevleri yerine getirirler.
7337 - Denizcilik Sörvey Mühendisi (Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı)
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'ndaki Denizcilik Sörvey Mühendisi kadrosunu tercih edecek adayların, genel şartların yanı sıra aşağıdaki şartları da taşımaları gerekmektedir:
- Denizcilik alanında en az bir yıl çalışma deneyimi: Bu deneyim, iş, alan ve görev sürelerini gösterir ıslak imzalı evrak ile belgelenmelidir.
- Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'nda en az üç yıl hizmet: Bu şartı sağlayan adayların, Bakanlıkça gemilerin denetim ve belgelendirmesine yönelik düzenlenen eğitim programlarına katılıp başarılı olmaları gerekmektedir.
- Sağlık durumu: Renk körü olmamalı ve %40'ı aşan oranda engeli bulunmamalıdır. Bu durum sağlık kurulu raporu ile belgelenmelidir.
Denizcilik Sörvey Mühendisi kimdir?
Denizcilik Sörvey Mühendisleri, gemilerin güvenli ve denizcilik kurallarına uygun bir şekilde işletilmesini sağlamakla sorumludur. Gemilerin teknik denetimlerini yapar, deniz kazalarını araştırır ve denizcilik ile ilgili mevzuatın uygulanmasını denetlerler.
7368 - Devlet Demiryolları Taşımacılık A.Ş. Genel Müdürlüğü
Devlet Demiryolları Taşımacılık A.Ş. Genel Müdürlüğü pozisyonlarında istihdam edilecek personel, atandıkları işyerinde en az beş yıl süre ile görev yapmadan isteğe bağlı yer değişikliği talebinde bulunamayacaktır.
Kondoktör: 7 gün / 24 saat esasıyla trenle birlikte sürekli seyahat halinde olacak ve bilet kontrolü, yolcuların güvenli bir şekilde trene alınması, seyahat etmesi ve trenden ayrılması gibi görevleri yerine getirecektir. Uzun süre ayakta durmayı gerektiren bir pozisyondur.
Vagon Teknisyeni: 7 gün / 24 saat esasıyla tüm yük ve yolcu vagonlarının kontrollerini yapacak ve trenin seyrini tehlikeye düşürebilecek tüm aksaklıkların tespiti ve giderilmesinden sorumlu olacaktır. TCDD Taşımacılık A.Ş. Sağlık ve Psikoteknik Yönergesinde belirtilen sağlık koşulları ile psikoteknik yeterlilikleri taşımaları zorunludur.
Memur (Lojistik Memuru) (4478, 4484 ve 4485 nitelik kodları): Taşradaki yükleme ve boşaltma işlemlerinin yapıldığı işyerlerinde, 7 gün / 24 saat esasıyla tren hazırlama, yükleme, boşaltma, tartı, evrak, vagon mühürleme gibi işlemleri yapacak/yaptıracak ve takip edecektir. Manevra hizmetlerinin düzenli ve emniyetli olarak yapılmasını temin etmekle görevli olacaktır. Demiryolu Emniyet Kritik Görevler Yönetmeliği ile TCDD Taşımacılık A.Ş. Sağlık ve Psikoteknik Yönergesinde belirtilen sağlık koşullarını ve psikoteknik yeterlilikleri taşımaları zorunludur.
7322 - Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü
Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü pozisyonlarında istihdam edilecek personel, atandıkları işyerinde en az dört yıl süre ile görev yapmadan isteğe bağlı yer değişikliği talebinde bulunamayacaktır.
7300 nitelik kodu ile belirtilen pozisyonlarda görev yapacakların vardiyalı çalışıp çalışmayacakları veya vardiya şekilleri atandıkları havalimanının çalışma saatlerine göre değişiklik göstermektedir.
Tekniker (Elektronik) (3293 ve 3297 nitelik kodları): Hava Trafik Emniyeti Elektronik Personeli Sınav, Sertifika, Lisans ve Yetkilendirme Yönetmeliği'nin 21 inci maddesi kapsamında aşağıdaki şartlardan en az birini taşımaları gerekmektedir:
- İngilizce dilinden, Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit sınavından en az 50 puan almış olmak veya denkliği kabul edilen ulusal/uluslararası sınavlardan bu puana denk puan almış olmak.
- Yurt içindeki yükseköğretim kurumlarında bulunan bir kurs merkezinden İngilizce dilinde orta düzey dil eğitim sertifikasına sahip olmak.
- Ortaöğrenimi ya da yükseköğrenimi sırasında İngilizce dilinde hazırlık sınıfı okumuş olduğunu belgelemek.
7364 - Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü
Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü pozisyonlarında istihdam edilecek personel, atandıkları ilde sağlık özrü ve eş durumu haricinde en az üç yıl süre ile görev yapmadan yer değişikliği isteğinde bulunamayacaktır.
7326 - Hazine ve Maliye Bakanlığı
Hazine ve Maliye Bakanlığı kadrolarını tercih edecek adaylar, atandıkları birimin bulunduğu il sınırları içerisinde fiilen 2 yıl görev yapmak zorundadır.
7315 - İcra Memuru (SGK)
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı'na ait bu kadroyu tercih edecek adayların, başvuru tarihi itibarıyla 30 yaşını bitirmemiş olmaları gerekmektedir.
7303 - Koruma ve Güvenlik Görevlisi / 7304 - Koruma ve Güvenlik Görevlisi (Silahlı)
Bu kadro veya pozisyonlarda çalıştırılacak personelde aşağıdaki şartlar aranır:
- 18 yaşını doldurmuş olmak.
- Türk Ceza Kanunu'nun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha 1 fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, kaçakçılık veya fuhuş suçlarından mahkûm olmamak.
- Görevin yapılmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı ile engelli bulunmamak.
- 14 üncü maddede belirtilen özel güvenlik temel eğitimini başarıyla tamamlamış olmak.
7304 Nitelik Kodu ile silahlı olarak görev yapacak özel güvenlik görevlileri için 21 yaşın üzerinde olma şartı aranmaktadır. Ayrıca, 6136 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatı doğrultusunda kamuya ait sağlık kuruluşlarından alınacak "silahlı özel güvenlik görevlisi olur" ibareli sağlık kurulu raporu istenecektir.
Kamu kurum ve kuruluşlarına ait Koruma ve Güvenlik Görevlisi kadro ve pozisyonlarına atanacakların, ÖSYM'ce yerleştirilmelerini müteakip haklarında valiliklerce yapılacak güvenlik soruşturması ya da arşiv araştırması olumlu sonuçlandıktan sonra ilgili kurumlarca atamaları yapılacaktır.
7302 - Şoför
Karayolları Trafik Yönetmeliği'nin 75 inci maddesinde 2015 yılında yapılan değişikliklerle sürücü belgelerinde yeni bir sistem öngörülmüştür. Buna göre, B sınıfı sürücü belgesi istenen kadroları BE sınıfı sürücü belgesine sahip olanlar, C sınıfı sürücü belgesi istenen kadroları CE sınıfı sürücü belgesine sahip olanlar da tercih edebilirler. Eski sürücü belgelerinin geçerliliği de devam etmektedir.
7327 - T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü
T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü pozisyonlarında istihdam edilecek personel, atandıkları işyerinde en az beş yıl süre ile görev yapmadan yer değişikliği isteğinde bulunamayacaktır.
Hareket Memuru, Sürveyan, Mühendis ve Hat Bakım Onarım Memuru:
- Renk körü olmamaları gerekmektedir.
- Tarama testi (Uyuşturucu ve uyarıcı madde test sonucunun negatif olması gerekir.) ile bu ünvanlar için belirtilen sağlık koşullarını ve psikoteknik yeterlikleri taşımaları zorunludur.
Hat Bakım Onarım Memuru ve Sürveyan: Demiryolu altyapısı ve üstyapısında bulunan donanımların muayene, kontrol, bakım ve onarım süreçlerinde çalışacaklardır. Bu görevlerin her türlü arazi ve iklim şartlarında günün her saatinde yapılması zorunludur.
Hareket Memuru: Demiryolu trafik kapasitesinin artırılması ile tren trafiğinde çalışacaklardır. Merkezi yerleşim yerlerinden uzak, mahrumiyet bölgesi denilebilecek iş yerleri olan istasyonlarda ve tek başına 7 gün / 24 saat esasına göre çalışılmaktadır.
Puantör (Liman Puantörü): Liman postasının hazırlıklarına ve yük elleçleme işlemlerine nezaret edecek, bu elleçleme işlemlerinin kayıtlarını tutacak ve işlemleri kontrol edecektir. Soğuk, sıcak, yağmurlu, rüzgârlı, nemli her türlü hava koşulunda, vardiya usulüyle esnek mesai zamanlarında uzun süre ayakta kalarak çalışmaktadır.
7374 - Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Genel Müdürlüğü (TÜRKŞEKER)
Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Genel Müdürlüğü (TÜRKŞEKER) pozisyonlarında istihdam edilecek personel, atandıkları işyerinde en az üç yıl süre ile görev yapmadan yer değişikliği isteğinde bulunamayacaktır.
TÜRKŞEKER personeli, alım, satış, sevk, tesellüm, imalat gibi işlemleri yerine getirirken mevcut personelin yokluğu veya yetersiz olduğu durumlarda, Türkiye genelindeki iş yerlerinde geçici olarak görevlendirilebilmektedir. Görevlendirilen iş yerleri açık arazide ve yerleşim merkezlerinden uzakta olabilmektedir. Üretim döneminde vardiyalı veya iş yoğunluğunun arttığı dönemlerde fazla mesaili olarak çalışılmaktadır.
Memur (Şeker/Malzeme Ambar Memuru) (3171, 3173, 3181 ve 3219 nitelik kodları): TÜRKŞEKER iş yerlerinde tartı iş ve işlemlerini de yapacaktır. Bu nedenle, ana hizmet binasının dışında ya da geçici olarak açılabilecek noktalardaki kantar binalarında da çalışmaktadır. Bazı durumlarda iş yeri personel sayısına bağlı olarak alım, satış, sevk, tesellüm gibi işlemlerde bir merkezde yalnız başına görev yapılmaktadır. Bu görevlerin her türlü arazi ve iklim şartlarında ve günün her saatinde (7 gün / 24 saat esasıyla) yapılması zorunludur.
Sonuç olarak, ÖSYM nitelik kodları, adayların belirli kadro ve pozisyonlara başvuruda bulunabilmeleri için gerekli olan özel şartları belirtir. KPSS'ye hazırlanan adayların, tercih yapmadan önce bu kodların açıklamalarını dikkatlice incelemeleri ve kendilerinin uygunluğunu değerlendirmeleri önemlidir.
2024/2 KPSS tercih kılavuzu.