5393 sayılı Kanunun 49. maddesine tabi sözleşmeli mühendis (çevre) olarak görev yapan bir personelin Belediyeye ait Atıksu Arıtma Tesisinde tesis sorumlusu olarak çalıştığından bahisle, sosyal güvenlik primlerinin "tesis sorumlusu" unvan kodu üzerinden yapılması hususunda Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü tarafından verilen görüşü sizler için inceledik.

Bilindiği üzere, 03.07.2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesinde, "…Belediye ve bağlı kuruluşlarında, norm kadroya uygun olarak çevre, sağlık, veterinerlik, teknik, hukuk, ekonomi, bilişim ve iletişim, plânlama, araştırma ve geliştirme, eğitim ve danışmanlık alanlarında avukat, mimar, mühendis, şehir ve bölge plâncısı, çözümleyici ve programcı, tabip, uzman tabip, ebe, hemşire, veteriner, kimyager, teknisyen ve tekniker gibi uzman ve teknik personel yıllık sözleşme ile çalıştırılabilir. Sözleşmeli personel eliyle yürütülen hizmetlere ilişkin boş kadrolara ayrıca atama yapılamaz. Bu personelin, yürütecekleri hizmetler için ihdas edilmiş kadro unvanının gerektirdiği nitelikleri taşımaları şarttır. Bu fıkra uyarınca sözleşmeli olarak istihdam edileceklere ödenecek net ücret, söz konusu kadro unvanı için birinci derecenin birinci kademesi esas alınmak suretiyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre tespit edilecek her türlü ödemeler toplamının net tutarının yüzde 25 fazlasını geçmemek üzere belediye meclisi kararıyla belirlenir. Genel hükümlere göre birinci dereceden kadro ihdas edilemeyen kadro unvanları için ise o kadro unvanından ihdası yapılmış en yüksek kadro derecesinin birinci kademesi esas alınır ve yapılacak ödemenin azami tutarı yukarıda belirtilen usûle göre tespit olunur. Bu fıkra hükümlerine göre çalıştırılacak personel için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı unvanlar itibarıyla sınırlama getirebilir…

Üçüncü ve dördüncü fıkra hükümleri uyarınca çalıştırılacak personele her ne ad altında olursa olsun sözleşme ücreti dışında herhangi bir ödeme yapılmaz ve ücret mahiyetinde aynî ya da nakdî menfaat temin edilmez. Bu personel hakkında bu Kanunla düzenlenmeyen hususlarda vize şartı aranmaksızın 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre istihdam edilenler hakkındaki hükümler uygulanır…" hükmü yer almaktadır.

Diğer taraftan, Bakanlığımızın 02.01.2020 tarihli ve 2020/2 sayılı Sözleşmeli Personel İstihdamına ilişkin Genelgesinde, "1- Sözleşmeli olarak çalıştırılan personelin, yürütülecek hizmetler için ihdas edilmiş kadro unvanının gerektirdiği nitelikleri taşımaları şarttır. Bu nitelikler konusunda, 6/6/1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kumlu kararıyla yürürlüğe konulan Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların eki "4 sayılı cetvel A-Sözleşmeli Personel Pozisyon Unvanları ile Asgari Nitelikleri Gösterir Cetvel" de aranan nitelikler veya Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelikte yer alan personel kadro unvanları için aranan nitelikler dikkate alınacaktır. Yerel yönetimlerimiz sözleşmeli personel istihdamında yukarıdaki belirlenen nitelik özelliklerinden birini tercih edebilecektir.

2- Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların ek 4 sayılı cetvelde yer almayan ancak Bakanlığımızca sözleşmeli personel kadro unvanı olarak belirlenen ve ekli listede bulunan personel kadro unvanları için Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelikte yer alan nitelikler aranacaktır.

3- Bakanlığımızca belirlenen sözleşmeli personel kadro unvanları dışında sözleşmeli personel istihdam edilmeyecektir. Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelikte yer alan ve ekli listede belirlenen kadro unvanlarında tam zamanlı sözleşmeli personel çalıştırılabilecektir. (Ek-2 Sözleşmeli Personel Kadro Unvanları)

4- Sözleşmeli personel istihdamında boş kadrosu bulunmayan kurumlar sözleşmeli personel istihdam etmeyeceklerdir…" hükmü yer almaktadır.

Mezkur Genelgeye ekli Ek-1/a "5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu Maddesinin Üçüncü Fıkrası Gereğince Tam Zamanlı Olarak Çalıştırılacak Sözleşmeli Personele İlişkin Hizmet Sözleşmesinin" 1 inci maddesinde ise, "Sözleşmeli personel, Kurumca gösterilecek görev yerlerinde mevzuat ve verilecek emirler çerçevesinde göreviyle ilgili olarak kendisine verilen tüm işleri yapmayı taahhüt eder. Sözleşmeli personel sözleşmesinde belirtilen görev dışında başka bir işte çalıştırılamaz." hükmüne yer verilmiştir.

İlgi yazıda bahsedilen 23.05.2019 tarihli ve 30782 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Atıksu Arıtma Tesislerinde Çalışan Teknik Personele İlişkin Tebliğin 3 üncü maddesinde tesis sorumlusu, "Sorumlu olduğu atıksu arıtma tesisi/tesislerinin etkin, verimli ve mevzuata uygun şekilde işletilmesinin sağlanması için atıksu ve arıtma çamuru yönetimi konusunda yeterli bilgi ve beceri sahibi olan ve bu Tebliğde yer alan asgari nitelikleri taşıyan kişi" olarak tanımlanmış,

5 inci maddesinde, "(1) A sınıfı atıksu arıtma tesislerinde asgari bir (1) tesis sorumlusu, bir (1) teknik sorumlu, iki (2) elektrik teknikeri/teknisyeni, iki (2) makine teknikeri/teknisyeni ve bir (1) çevre teknikeri/teknisyeni çalıştırılması zorunludur.

(2) B sınıfı atıksu arıtma tesislerinde asgari bir (1) tesis sorumlusu, bir (1) teknik sorumlu, bir (1) elektrik teknikeri/teknisyeni, bir (1) makine teknikeri/teknisyeni çalıştırılması zorunludur.

(3) C sınıfı atıksu arıtma tesislerinde asgari bir (1) tesis sorumlusu, bir (1) elektrik teknikeri/teknisyeni ve bir (1) makine teknikeri/teknisyeninin çalıştırılması zorunludur. İhtiyaca göre bu sınıfa dâhil tesislerde teknik sorumlu da çalıştırılabilir.

(4) D sınıfı atıksu arıtma tesislerinde asgari bir (1) tesis sorumlusu çalıştırılması zorunludur." hükmü yer almakta olup; tesis sorumlusu olarak çalıştırılacaklara ilişkin sınıflandırmada temel alınan kriterin "çevre mühendisliği mezunu" olacağı 6 ncı maddesinde açıkça düzenlenmiştir.

Yukarıda yer verilen hükümlerin birlikte değerlendirilmesi neticesinde,

- 2020/2 sayılı Sözleşmeli Personel İstihdamına İlişkin Genelgesinde "tesis sorumlusu" şeklinde bir unvanın yer almadığı,

- İlgilinin çevre mühendisi olması ve kendisiyle imzalanan sözleşmenin "mühendis" kadro unvanı esas alınarak yapıldığı,

- Personelin sözleşme ücretinin mühendis kadro unvanı üzerinden belirlendiği, sosyal güvenlik primi kesintilerinin de bu ücret üzerinden yapıldığı,

- Atıksu Arıtma Tesisinde yaptığı görevin personel ile imzalan sözleşmenin yukarıda yer verilen hükmü gereğince olduğu, yaptığı hizmetin ise bir personelin unvanının da değiştirilmesi anlamına gelmeyeceği,

hususları birlikte değerlendirildiğinde, ..... Belediye Başkanlığında sözleşmeli mühendis olarak istihdam edilen personelin unvanının "tesis sorumlusu" olarak değiştirilmesi ve primlerinin de bu unvana göre ödenmesinin mümkün olmadığı değerlendirilmektedir.