Mevzuat hükümlerinde ve mahkeme kararlarında yaptığımız incelemeler neticesinde bu konunun birden fazla bileşene sahip olduğu görülmektedir.

Şöyle ki;

Borç ne zaman yapılmıştır, memuriyetten önce mi sonra mı,

5 yıl içerisinde Aynı konuda daha önce hakkında disiplin cezası uygulanmış mıdır,

Memur adaylık süresinde mi icra ile karşı karşıya kalmıştır.

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere olayın zamanı, sayısı ve memurun aday olup olmamasına göre hakkında yapılacak işlem değişmektedir.

Bilindiği üzere; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125'inci maddesinde, disiplin cezalarının çeşitleri ile ceza uygulanacak fiil ve hallere yer verilmiştir. Bu cezalar; uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması ve devlet memurluğundan çıkarmadır.

657 sayılı Kanunun 125'nci maddesi hükmü gereği; memurun borçlarını kasten ödemeyerek hakkında yasal yollara başvurulmasına neden olmak fiili kınama cezasını gerektirmektedir.

Kınama cezası, memura, görevinde ve davranışlarında kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesidir. 657 sayılı Kanunun 125'inci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendinin (k) alt bendindeki "borçlarını kasten ödemeyerek hakkında yasal yollara başvurulmasına neden olmak" fiili kınama cezasını gerektiren fiil ve haller arasında sayılmıştır.

657 sayılı Kanunun 125'inci maddesinin ikinci fıkrasında yapılan düzenlemeye göre; disiplin cezası verilmesine sebep olmuş bir fiil veya halin cezaların özlük dosyasından silinmesine ilişkin süre içinde tekerrüründe bir derece ağır ceza uygulanır. Aynı derecede cezayı gerektiren fakat ayrı fiil veya haller nedeniyle verilen disiplin cezalarının üçüncü uygulamasında bir derece ağır ceza verilir.

hükümleri mevcuttur.

Yine aynı kanunun 48 inci maddesinin A fıkrasında belirlenen memur olabilmek aranacak genel şartlarda, borçlarından dolayı hak ve alacaklarına haciz konulmasının memuriyete engel olduğuna dair bir hükme yer verilmemiştir.

Bu nedenle, hak ve alacaklarda haciz olması memuriyete girmeye engel teşkil etmeyecektir.

“Mevzuat hükümleri” başlıklı bölümde yer verildiği üzere, “Borçlarını kasten ödemeyerek hakkında yasal yollara başvurulmasına neden olmak” fiilinin cezai karşılığı “Kınama” cezasıdır. Söz konusu fiilin, disiplin cezalarının bir süre sonra sicilden silinmesini düzenleyen süreler içinde yeniden işlenmesi halinde, bir derece ağır ceza olan “aylıktan kesme” cezası uygulanması söz konusudur.

Aynı kanunun 57. maddesi ise “Adaylık süresi içinde aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almış olanların disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile ilişikleri kesilir. İlişikleri kesilenler ilgili kurumlarca derhal Devlet Personel Başkanlığına bildirilir. Adaylık devresi içinde veya sonunda, 56’ncı ve bu madde hükümlerine göre ilişikleri kesilenler (sağlık nedenleri hariç) 3 yıl süre ile Devlet memurluğuna alınmazlar.” hükmü mevcuttur.

Belirtilen bu maddeler birlikte değerlendirildiğinde, aday memurun icralık olması durumunda verilecek kınama cezasının aday memurun memuriyetine son verilmesine sebep olmayacağı şeklindedir.

Ancak, 5 sene içerisinde 2. kez icralık olunması halinde, bu sefer aday memura bir derece daha ağır olan aylıktan kesme cezası verilmektedir.

Bu durumda, aylıktan kesme cezası alan aday memurun disiplin amirlerinin teklifi yahut atamaya yetkili amirin onayı sonucunda memuriyetinin son bulması ihtimali de söz konusudur.

Memuriyetten önceki bir döneme dayanan borçlardan dolayı başlatılan icra işlemleri için adaylık döneminde görevine son verilen memurun açtığı dava sonucunda ilgili mahkeme dava konusu işlemi aşağıdaki gerekçelerle iptal etmiştir.

...Bu durumda davacının adaylık sürecinde almış olduğu aylıktan kesme cezası nedeniyle memuriyetten ilişiğinin kesildiği ve dava konusu işlemin dayanağını teşkil eden “4 günlük aylık kesimi” disiplin cezası işlemine karşı Mahkememizin …………..esasına kayden dava açıldığı, anılan davada Mahkememizce “davacı hakkında başlatılan icra takiplerinin, davacının kamu görevlisi olmadan önceki döneme ait borçlarından kaynaklandığı, dolayısıyla memuriyetten önceki fiilin disiplin hukuku yönünden yasaklanan ya da ifa edilmeyen eylemler kapsamında kabul edilemeyeceği gibi kamu görevine girmesi açısından herhangi bir engel teşkil etmeyen fiili nedeniyle kamu göreviyle ilişiğinin kesilmesi şeklinde sonuç doğurduğu” gerekçesiyle davacının memuriyetten ilişiğinin kesilmesine dayanak teşkil eden “4 günlük aylık kesimi” disiplin cezasının iptaline karar verildiği, dolayısıyla bakılmakta olan davada iptali istenen ilişik kesme işleminin dayanağının anılan disiplin cezası olduğu dikkate alındığında, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 57’nci maddesi uyarınca davacının memuriyetten ilişiğinin kesilmesine ilişkin dava konusu Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 25.09.2018 tarih ve ……..sayılı işlemin sebep yönünden hukuka uygun olmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.

Öte yandan dava konusu işlemin iptaline karar verildiğinden, söz konusu işlem nedeniyle davacının mahrum kaldığı parasal haklarının ödenmesi isteminin kabulü gerekmektedir.

Yukarıdaki açıklamalar kapsamında icra işlemi başlatılmış olması memuriyete girişe engel bir durum değildir. Memura verilecek ceza kınama cezasıdır. 5 yıl için aynı şekilde ceza alması durumunda bir üst ceza olan aylıktan kesme cezası ile tecziye edilecek, memurun aday memur olması durumunda memuriyetten ilişiği kesilebilecektir.