Bugünkü Resmi Gazete’de Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca tebliğler bölümünde yayımlanan Enerji Üretiminde Mevcut En İyi Teknikler Tebliğini sizler için inceledik.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından:

ENERJİ ÜRETİMİNDE MEVCUT EN İYİ TEKNİKLER TEBLİĞİ

BİRİNCİ BÖLÜM

Başlangıç Hükümleri

Amaç

MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı; çevrenin ve insan sağlığının bütüncül olarak korunması için sıfır kirlilik hedefleri doğrultusunda entegre kirlilik önleme ve kontrol yaklaşımıyla hava, su, toprak, gürültü ve koku kirliliğine neden olan enerji üretimi sektöründen kaynaklı sanayi emisyonlarını ve atık oluşumunu kaynağında önlemek ve azaltmak ile kaynakları verimli kullanmak için sanayide yeşil dönüşüme, döngüsel ekonomiye ve karbonsuzlaşmaya yönelik işletmelerin sanayide yeşil dönüşüm (SYD) belgelendirme sürecine esas Mevcut En İyi Teknikler (MET) ile Mevcut En İyi Teknikler ile ilişkili emisyon seviyelerini (MET-İES) düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2- (1) Bu Tebliğ, 14/1/2025 tarihli ve 32782 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliğinin EK-1’inin 1.4 üncü ve 5.2 nci maddelerindeki faaliyetlerini kapsar.

Dayanak

MADDE 3- (1) Bu Tebliğ, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 3 üncü, 8 inci ve 11 inci maddeleri, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 103 üncü ve 104 üncü maddeleri ile 14/1/2025 tarihli ve 32782 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4- (1) Bu Tebliğde geçen;

a) Bakanlık: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığını,

b) Emisyon: Maddelerin, titreşimin, ısı veya gürültünün işletme veya tesiste yer alan bir veya birden fazla kaynaktan havaya, suya ya da toprağa doğrudan veya dolaylı biçimde bırakılmasını,

c) Emisyon sınır değeri (ESD): Bir emisyonun belirli parametrelerle ifade edilen kütlesinin, belirli zaman dilimi içinde aşılmaması gereken konsantrasyonu ve/veya seviyesini,

ç) Küçük izole sistemler: Yıllık tüketimi 3000 GW saatten az olan ve yıllık tüketimin %5'inden azının diğer sistemlerle enterkonnekte yoluyla elde edilen küçük izole bir sistemin parçası olan yakma tesislerini,

d) Mevcut En İyi Teknikler (MET): Çevrenin bir bütün olarak en yüksek düzeyde korunmasında teknolojik ve ekonomik sürdürülebilirliği uluslararası kabul görmüş olan ve SYD belgesinin gerekliliklerine temel oluşturan, en etkin, ileri, uygulanabilir, temiz üretim tekniklerini,

e) Mevcut tesis: Bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihte faaliyette olan veya çevresel etki değerlendirmesi mevzuatına göre başvurusu bulunan tesisi,

f) MET ile ilişkili emisyon seviyesi (MET-İES): Sektörel MET dokümanlarında, belli bir zaman dilimi içerisinde, belirli referans koşulları altında ortalama bir değer olarak ifade edilen, MET veya MET kombinasyonu uygulanarak elde edilen, normal işletme koşullarında erişilen emisyon seviyesi aralığını,

g) MET ile ilişkili çevresel performans seviyesi (MET-İÇPS): Emisyon seviyelerini, tüketim seviyelerini ve diğer seviyeleri (örneğin, azaltma verimliliği) içerebilen mevcut en iyi tekniklerle ilişkili çevresel performans seviyesini,

ğ) Yeni tesis: Mevcut tesis tanımı dışında kalan tesisi,

h) Yönetmelik:14/1/2025 tarihli ve 32782 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Endüstriyel Emisyonların Yönetimi Yönetmeliğini,

ifade eder.

(2) Bu Tebliğde geçen diğer teknik terimlerin tanımları EK-1’de yer alır.

İKİNCİ BÖLÜM

Genel Esaslar

Genel MET, Sektörel MET ve MET-İES’ler

MADDE 5- (1) Bu Tebliğin uygulanmasına yönelik genel hususlar EK-1’de yer alır.

(2) Bu Tebliğde yer alan Genel MET ve Sektörel MET birlikte uygulanır.

MET uyum durumu puanlaması ve çevresel performans skoru

MADDE 6- (1) Tesislerin MET’e uyum durumu Bakanlığın resmî internet sitesinde yayımlanan puanlama tablosu ile hesaplanarak SYD belge kategorisi belirlenir.

(2) Tesislerin çapraz medya etkisi gözetilerek, çevresel performans skorlarının algoritması (toksisite, küresel ısınma, asidifikasyon, ötrofikasyon, ozon tabakasının inceltilmesi, fotokimyasal ozon oluşturma potansiyeli, karbon ayakizi, enerji verimliliği, su verimliliği gibi) Bakanlıkça resmî internet sitesinde yayımlanır.

Genel MET

MADDE 7- (1) Genel MET aşağıdaki hususları içerir:

a) Çevre yönetim sistemi.

b) İzleme.

c) Havaya suya emisyonlarla ilgili temel proses parametrelerinin izlenmesi.

ç) Baca gazı arıtımından kaynaklanan suya emisyonları izleme.

d) Genel çevresel ve yanma performansı.

e) Su kullanımı ve suya emisyonlar.

f) Enerji verimliliği.

g) Atık yönetimi.

ğ) Gürültü.

Büyük yakma tesisleri, gazlaştırma ve/veya sıvılaştırma tesisleri için sektörel MET

MADDE 8- (1) Büyük yakma tesisleri, gazlaştırma ve/veya sıvılaştırma tesislerinden kaynaklanan emisyonların azaltılması, kaynakların verimli kullanılması, döngüsel ekonomi ilkeleri çerçevesinde atıkların azaltılması için belirlenen Sektörel MET, EK-2’de yer alır. Söz konusu Sektörel MET asgari olarak aşağıdaki hususları içerir:

a) Katı yakıtların yakılmasına ilişkin MET.

b) Havaya NOX, N2O ve CO emisyonları.

c) Sıvı yakıtların yakılmasına ilişkin MET.

ç) Gaz yakıtların yakılmasına ilişkin MET.

d) Çoklu yakıtların yakılmasına ilişkin MET.

e) Atıkların yakılmasına ilişkin MET.

f) Gazlaştırmaya ilişkin MET.

g) MET-İES’ler.

(2) Büyük yakma tesislerinin uyum durumu puanlama hesaplamasında EK-2’de yer alan Kademe 1 ve Kademe 2 MET-İES değerleri kullanılır.

Büyük yakma tesisleri için özel hükümler

MADDE 9- (1) Yönetmeliğin 20 nci maddesine göre yakma tesisleri uyum durumu puanlama hesaplamasında yakma tesislerinin;

a) Yerli yakıt kullanması,

b) Buhar veya sıcak suyu bölgesel ısıtma için dağıtım şebekesine vermesi,

c) Küçük izole sistemlerinin olması,

ç) Yatırım maliyetinin çevresel kazanımlarla orantısız olması,

halinde MET-İES değerlerinden muaf tutulabilir.

(2) Muafiyet talepleri SYD değerlendirme raporu ile birlikte sunulan detaylı bilgiler kapsamında (yakıt analizi, yakma teknolojisi, tesisin faaliyete geçiş tarihi, kalan işletme ömrü, ilave yatırımlar için fizibilite raporu, bölgesel ısıtmaya verilen oran gibi) Bakanlıkça belirlenen kriterler çerçevesinde değerlendirilir.

Rafineriler için sektörel MET

MADDE 10- (1) Madeni yağ ve gazların rafinasyon işlemlerinin gerçekleştirildiği tesislerden kaynaklanan emisyonların azaltılması, kaynakların verimli kullanılması, döngüsel ekonomi ilkeleri çerçevesinde atıkların azaltılması için belirlenen sektörel MET, EK-3’te yer alır. Söz konusu Sektörel MET asgari olarak aşağıdaki hususları içerir:

a) Alkilasyon prosesine ilişkin MET.

b) Baz yağı üretimi prosesine ilişkin MET.

c) Bitüm üretimi prosesine ilişkin MET.

ç) Akışkan katalitik parçalama işlemi prosesine ilişkin MET.

d) Koklaştırma işlemi prosesine ilişkin MET.

e) Tuz giderme prosesine ilişkin MET.

f) Yanma ünitelerine ilişkin MET.

g) Eterleşme prosesine ilişkin MET.

ğ) Doğalgaz rafinerisine ilişkin MET.

h) Damıtma prosesine ilişkin MET.

ı) İzlemeye ilişkin MET.

İlişkili diğer dokümanlar

MADDE 11- (1) Bu Tebliğ kapsamına giren tesislerin sanayide yeşil dönüşüm belgelendirme sürecinde ilave değerlendirme gerekmesi halinde aşağıdaki rehber dokümanlardan da yararlanılabilir:

a) Depolamadan kaynaklanan emisyonlar rehber doküman.

b) Enerji verimliliği rehber doküman.

c) Ekonomi ve çapraz medya etkisi rehber doküman.

ç) İzlemenin genel ilkeleri rehber doküman.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Avrupa Birliği mevzuatına uyum

MADDE 12- (1) Bu Tebliğ, Endüstriyel ve Hayvancılık Emisyonlarına İlişkin 15/7/2024 tarihli ve 2024/1785 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi ile değiştirilen Endüstriyel Emisyonlara İlişkin 24/11/2010 tarihli ve 2010/75/AB sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi dikkate alınarak Avrupa Komisyonu Ortak Araştırmalar Merkezi (JRC) tarafından yayımlanan Mevcut En İyi Teknikler Referans Dokümanları ve Sonuç Dokümanlarına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.

Yürürlük

MADDE 13- (1) Bu Tebliğ 1/12/2025 tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 14- (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı yürütür.