Çevre, Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünce Belediyede 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 53 üncü maddesi çerçevesinde 6 adet personel çalıştırılması gerektiğinden bahisle, Çevre, Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığının 3 Sayılı Genelgesi çerçevesinde atama izni verilmesi talebine ilişkin verilen görüşe göz atalım.

Bilindiği üzere, 657 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinde, "Kurum ve kuruluşlar bu Kanuna göre çalıştırdıkları personele ait kadrolarda % 3 oranında engelli çalıştırmak zorundadır. % 3'ün hesaplanmasında ilgili kurum veya kuruluşun (yurtdışı teşkilat hariç) toplam dolu kadro sayısı dikkate alınır.

Engelliler için sınavlar, ilk defa Devlet memuru olarak atanacaklar için açılan sınavlardan ayrı zamanlı olarak, engelli kontenjanı açığı bulunduğu sürece engel grupları ve eğitim durumları itibarıyla sınav sorusu hazırlanmak ve ulaşılabilirliklerini sağlamak suretiyle merkezi olarak yapılır veya yaptırılır…" hükmü yer almaktadır.

Diğer taraftan, 3.7.2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunun 49 uncu maddesinin sekizinci fıkrasında, "Belediyenin yıllık toplam personel giderleri, gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenecek yeniden değerleme katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarın yüzde otuzunu aşamaz. Nüfusu 10.000'in altında olan belediyelerde bu oran yüzde kırk olarak uygulanır. Yıl içerisinde aylık ve ücretlerde beklenmedik bir artışın meydana gelmesi sonucunda personel giderlerinin söz konusu oranları aşması durumunda, cari yıl ve izleyen yıllarda personel giderleri bu oranların altına ininceye kadar yeni personel alımı yapılamaz. Yeni personel alımı nedeniyle bu oranın aşılması sebebiyle oluşacak kamu zararı, zararın oluştuğu tarihten itibaren hesaplanacak kanunî faiziyle birlikte belediye başkanından tahsil edilir. Personelin her türlü alacakları zamanında ve öncelikle ödenir." hükmüne yer verilmiştir.

22.02.2007 tarihli ve 26442 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Belediye Ve Bağlı Kuruluşları İle Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke Ve Standartlarına Dair Yönetmeliğin değişik 22 nci maddesinde de, "(1) (Değişik:RG-10/4/2014-28968) Kapsama dahil kurum ve kuruluşlar 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 53 üncü maddesi ve 2/1/2014 tarihli ve 2014/5780 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Engelli Kamu Personel Seçme Sınavı ve Engellilerin Devlet Memurluğuna Alınmaları Hakkında Yönetmelik ile 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 30 uncu maddesi ile 25/4/2009 tarihli ve 27210 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yurtiçinde İşe Yerleştirme Hizmetleri Hakkında Yönetmelik, 29/6/2009 tarihli ve 2009/15188 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İşçi Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ve 19/9/2009 tarihli ve 27354 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Eski Hükümlü veya Terörle Mücadelede Malul Sayılmayacak Şekilde Yaralananların İşçi Olarak Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile 24/5/1983 tarihli ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu ile 10/2/1995 tarihli ve 95/6542 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Korunmaya Muhtaç Çocukların İşe Yerleştirilmesine İlişkin Tüzük hükümlerinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmek amacıyla kendileri için tespit edilen norm içerisinde yeterli sayıda boş kadroyu tahsis ederler…" hükmü yer almaktadır.

Ayrıca, Bakanlığımızın ilgi yazıda belirtilen "Engelli ve Eski Hükümlü, İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi İstihdamı" konulu 2020/3 sayılı Genelgesinde, "…657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 53 üncü maddesinde öngörülen oranlara uygun sayıda işçi ve memur kadrosunu engelli ve eski hükümlü istihdamı için tahsis eder. Bu idareler, 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesi sekizinci fıkrasındaki sınırlamalara bağlı kalmaksızın engelli ve eski hükümlü istihdam edebilecektir…" denilmiştir.

24.12.2019 tarihli ve 30988 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Mahalli İdarelere İlk Defa Atanacaklara Dair Sınav Ve Atama Yönetmeliğinin 1 inci maddesinde, "1) Bu Yönetmeliğin amacı; il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birlikleri ve döner sermayeli kuruluşlara ilk defa memur olarak atanacaklara ilişkin usul ve esasları belirlemektir." hükmü,

6 ncı maddesinde ise, "(1) Belediyeler ve bağlı kuruluşlar ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinin kadrolarına Çevre ve Şehircilik Bakanlığından izin alınır.

(2) İl özel idareleri ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birliklerinin kadrolarına İçişleri Bakanlığından izin alınır.

(3) İl özel idareleri ile belediyelerin birlikte üye oldukları mahalli idare birliklerinin kadrolarına Çevre ve Şehircilik Bakanlığından izin alınır.

(4) İdareler, Yönetmelik eki Atama İzin Formunu ve Personel Gider Oranı Cetvelini doldurarak izin talebinde bulunur." hükmü yer almakta olup; burada yer alan izin müessesesinin ise atamaları "Engelli Kamu Personel Seçme Sınavı Ve Engellilerin Devlet Memurluğuna Alınmaları Hakkında Yönetmelik" hükümleri çerçevesinde yapılanları kapsamamaktadır.

Bu itibarla, 657 sayılı Kanunun 53. maddesi çerçevesinde engelli memur istihdamının "bir yükümlülük" olduğu, 5393 sayılı Kanunun 49/8 inci maddesindeki belirlenen sınır aşılsa dahi bu yükümlülüğün ortadan kalkmadığı, yeteri kadar kadronun tahsis edilmesi gerekliliği hususları dikkate alınarak, Bakanlığımızdan izin alınmaksızın yukarıda yer verilen mevzuat çerçevesinde atamaların yapılması mümkün bulunmaktadır.