Konuya dair Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü tarafından verilen görüşü sizler için imceledik.

İlgide kayıtlı yazı ile Bakanlığımıza iletilen … tarihli ve … sayılı yazınız ile, fotovoltaik güneş enerjisine dayalı elektrik santrallerine işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmesinde birtakım tereddütler hasıl olduğu belirtilmiş olup;

- Binanın kendi ihtiyacı için yapılacak güneş kaynaklı yenilenebilir enerji sistemlerinin İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine tabi olup olmadığı,

- Gayrisıhhi müessese ruhsatı bulunan tüm işletmelere fotovoltaik güneş enerjisine dayalı elektrik santrallerinin tali faaliyet olarak eklenip eklenemeyeceği,

- Sıhhi müessese kapsamında olan otel, restoran, kafe, kafeterya, bakkal, düğün salonu ve züccaciye ruhsatlarına tali faaliyet olarak eklenip eklenemeyeceği,

- Binanın kendi ihtiyacını karşılamak için yapılacak fotovoltaik güneş enerjisine dayalı elektrik santrallerine ruhsat düzenlenmesi halinde bu işletmelerden vergi kaydı, ticaret sicil ve esnaf sicil belgesi kaydı aranıp aranmayacağı,

- Tali faaliyet olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenirken işyeri açma ve çalışma ruhsatı bulunan işletmelerden işyeri açma izni harcı tahsil edilip edilemeyeceği,

Hususlarında Bakanlığımız görüşü talep edilmiştir.

Bilindiği üzere, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 81 inci maddesi “Belediye sınırları veya mücavir alanlar içinde bir işyerinin açılması işyeri açma izni harcına tabidir.” hükmünü,

İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi “Yetkili idare: Belediye sınırları ve mücavir alanlar dışı ile kanunlarda münhasıran il özel idaresine yetki verilen hususlarda il özel idaresini, büyükşehir belediyesi sınırları içinde büyükşehir belediyesinin yetkili olduğu konularda büyükşehir belediyesini, bunların dışında kalan hususlarda büyükşehir ilçe belediyesini, belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde belediyeyi, organize sanayi bölgesi sınırları içinde organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğini, endüstri bölgesi sınırları içinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını ve teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketi ile bölgede yer alan AR-GE ve tasarım faaliyetinde bulunan firmalar için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı il müdürlüklerini,” ve (t) bendi “İş yeri: Ticari, sınai, zirai veya mesleki bir faaliyetin ya da girişimin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan, kara ya da su üzerindeki açık veya kapalı alanda bulunan sabit ya da mobil yerleri” hükmünü,

6 ncı maddesinin birinci fıkrası “Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır.” ve üçüncü fıkrası “İşyeri açmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, işyerlerini bu Yönetmeliğe uygun olarak tanzim ettikten sonra Örnek 1 ve 2’de yer alan durumlarına uygun formu doldurarak yetkili idareye başvurur.” hükmünü,

10 uncu maddesi “Adresi ve işleticisi aynı olan ve birden fazla faaliyet konusu bulunan işyerlerine, ana faaliyet dalı esas alınarak tek ruhsat düzenlenir. Talî faaliyet konuları ruhsatta ayrıca belirtilir.

…

Gayrisıhhî müesseselerde tâlî faaliyet konuları, ana faaliyet konusunun sınıfıyla aynı veya alt düzeyde olacak şekilde belirlenir.” hükmünü,

28 inci maddesi “Gayrisıhhî müesseselerde işletmenin faaliyet alanının değişmesi durumunda yeniden ruhsat alınması zorunludur.

Gayrisıhhî müesseselerin yeniden sınıflandırılması veya tesiste yapılan bir değişiklik neticesinde bir alt sınıfa geçen tesislerin yeniden ruhsat alması gerekmez. Ancak gayrisıhhî müesseselerin yeniden sınıflandırılmasında yapılan değişiklik neticesinde üst sınıfa geçmiş olan tesislerin bir yıl içinde yeni sınıfa göre açılma ruhsatı alması zorunludur.” hükmünü amirdir.

Yine aynı Yönetmeliğin EK-2 listesinin “A) BİRİNCİ SINIF GAYRİSIHHÎ MÜESSESELER” bölümünün “1- ENERJİ SANAYİİ” başlığında “1.3- (Ek: RG-25/8/2022- 31934-C.K-5987/12 md.) Toplam ısıl gücü 10 megavat (MW) ve üzeri kapasitede olan fotovoltaik güneş enerjisine dayalı elektrik santralleri,” alt başlığı, “B) İKİNCİ SINIF GAYRİSIHHÎ MÜESSESELER” bölümünün “1- ENERJİ SANAYİİ” başlığında “1.7- (Ek: RG-25/8/2022-31934-C.K-5987/13 md.) Toplam ısıl gücü 1-10 megavat (MW) arası kapasitede olan fotovoltaik güneş enerjisine dayalı elektrik santralleri,” alt başlığı ve “C) ÜÇÜNCÜ SINIF GAYRİSIHHÎ MÜESSESELER” bölümünün “1- ENERJİ SANAYİİ” başlığında “1.3- (Ek: RG-25/8/2022-31934-C.K-5987/14 md.) Toplam ısıl gücü 1 megavat (MW) altı kapasitede olan fotovoltaik güneş enerjisine dayalı elektrik santralleri,” alt başlığı yer almaktadır.

Yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri çerçevesinde; fotovoltaik güneş enerjisine dayalı elektrik santrallerinin kurulu gücü esas alınarak gayrisıhhi müessese sınıflarından uygun olan sınıfın belirlenerek ruhsatlandırılması gerektiği, adresi ve işleticisi aynı olan ve birden fazla faaliyet konusu bulunan işyerlerine, ana faaliyet dalı (sıhhi veya gayrisıhhi) esas alınarak tek ruhsat düzenlenmesi ve tali faaliyet konularının ruhsatta ayrıca belirtilmesi gerektiği, ana faaliyet dalı gayrisıhhî müessese olan iş yerlerinde açılacak fotovoltaik güneş enerjisine dayalı elektrik santrallerinin, ana faaliyet konusu sınıfıyla aynı veya alt düzeyde olacak şekilde tali faaliyet olarak eklenebileceği, diğer taraftan gayrisıhhi müesseselerde faaliyet alanının değişmesi durumunda mer’i mevzuat hükümleri esas alınarak yeniden ruhsatlandırma yapılması gerektiğinden tali olarak eklenecek faaliyet konusunun faaliyet alanını değiştirmesi halinde ana faaliyet-tali faaliyet konuları belirtilmek suretiyle iş yerine yeniden ruhsat düzenleneceği değerlendirilmektedir.

Öte yandan, niteliği itibarıyla binanın kendi ihtiyacı için tesis edilmiş olan ve imar mevzuatı uyarınca yapı ruhsatına tabi olmayan güneş kaynaklı yenilenebilir enerji sistemlerinde, bu niteliğin dışına çıkılarak binanın kendi ihtiyacından fazla üretim yapılmak suretiyle ticarete yönelik faaliyet gösterilmesi durumunda, gerek yapı ruhsatına tabi olacağı gerekse İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte yer alan iş yeri tanımı kapsamına gireceği, dolayısıyla bu durumda olan yerlerin anılan Yönetmelik hükümleri uyarınca ruhsatlandırılabileceği tabiidir.