Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında Sağlık Bakanlığınca yayımlanan Obezite Üniteleri Ve Obezite Cerrahisi Uygulama Üniteleri Hakkında Yönetmelik hükümlerini birlikte inceleyelim.

Sağlık Bakanlığından:

OBEZİTE ÜNİTELERİ VE OBEZİTE CERRAHİSİ UYGULAMA ÜNİTELERİ

HAKKINDA YÖNETMELİK

BİRİNCİ BÖLÜM

Başlangıç Hükümleri

Amaç

MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; sağlık hizmet sunumu kapsamında obezite tedavisi ve cerrahisine yönelik hizmetlerin planlanması, sınıflandırılması ile bu hizmetlerin sunulduğu sağlık kurum ve kuruluşlarının faaliyetlerine, fiziki şartlarına, asgari donanım, araç, gereç, ekipman ve personel standartları ile bu hizmetlerin denetlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik Sağlık Bakanlığına, üniversitelere, kamu ve özel hukuk tüzel kişilerine ve gerçek kişilere ait sağlık kuruluşları bünyesinde faaliyet gösteren obezite üniteleri ve obezite cerrahisi uygulama üniteleri ile bu birimlerde görev yapan personeli kapsar.

Dayanak

MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 7/5/1987 tarihli ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun 9 uncu maddesinin (c) bendi ile ek 11 inci ve ek 19 uncu maddelerine ve 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine, 355 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (c) ve (e) bentlerine ve 508 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,

b) Elektronik kayıt ortamı: Obezite ile ilgili tanı, tedavi ve takip süreçlerinin kaydının yapıldığı dijital sistemi,

c) Genel Müdürlük: Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünü,

ç) Klinik protokol: Bakanlıkça obezite tedavisi ile ilgili yayımlanan protokolü,

d) Koordinatör: Obezite ünitesi hizmetlerinin planlaması, hasta yönlendirmesi ve program süreçlerinin takibinden sorumlu olarak ünite sorumlu tabibi tarafından görevlendirilen sağlık meslek mensubu personeli,

e) Müdürlük: İl sağlık müdürlüğünü,

f) Obezite cerrahisi onay komisyonu: En az doçent düzeyinde olmak üzere obezite tanı ve tedavisi konusunda deneyimli ve obezite cerrahi uygulama belgesine sahip, üyeleri Bakanlıkça belirlenen akademisyenlerden oluşan en az üç kişilik komisyonu,

g) Obezite cerrahisi uygulama belgesi: Bakanlık tarafından belirlenen usul ve esaslara uygun şekilde faaliyetine izin verilen genel cerrahi uzmanları için düzenlenen belgeyi,

ğ) Obezite cerrahisi uygulama ünitesi: Cerrahi tedavi uygulanabilmesi için gerekli uzmanlık alanlarını, fiziki ve teknik donanımı ve diğer kriterleri sağlayan sağlık kuruluşu birimini,

h) Obezite ünitesi: İlgili sağlık kuruluşları bünyesinde açılan, multidisipliner bir yaklaşımla obezitenin cerrahi dışı tedavi hizmetlerini sunan ve bu Yönetmelikte belirtilen fiziki ve teknik şartlar ile personel standartlarını sağlayan sağlık birimini,

ı) Sağlık kuruluşu: Sağlık Bakanlığına, üniversitelere, kamu ve özel hukuk tüzel kişilerine ve gerçek kişilere ait sağlık kurum ve kuruluşunu,

i) Sorumlu tabip: Obezite ünitesi hizmetlerinin organizasyonundan, ilgili tüm kliniklerle koordineli şekilde yürütülmesinden sorumlu, sağlık kuruluşu yöneticisi tarafından görevlendirilen uzman tabibi,

j) Yönetici: Sağlık kuruluşunun niteliğine göre, kamu hastaneleri ile üniversite hastanelerinde başhekimi, sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinde merkez müdürünü, özel sağlık kuruluşlarında ise mesul müdürü,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Obezite Ünitesi ve Obezite Cerrahisi Ünitelerine İlişkin İşlemler

Obezite ünitesinin temel özellikleri

MADDE 5- (1) Obezite ünitesi, obezite tedavisinde multidisipliner yaklaşımı esas alarak hizmet sunan, yapılandırılmış, obeziteye yönelik cerrahi dışı tedavi programlarını uygulayan, yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıklarını değiştirmeyi kapsayan programlar ile hasta eğitimine ve davranış değişikliğine odaklı hizmetlerin sunulduğu birimdir.

(2) Obezite üniteleri yalnızca sağlık kuruluşları bünyesinde kurulabilir.

(3) Obezite ünitesinde bulunması gereken hizmet alanlarına ilişkin fiziki şartlar ve asgari donanım standartları aşağıda belirtilmiştir:

a) Sorumlu tabip odası: Ünitenin idaresinden sorumlu tabip odasıdır.

b) Koordinatör odası: Hastanın kabul edildiği, hastanın tıbbi durumuna göre değerlendirme ve yönlendirmenin yapıldığı, amaca uygun araç, gereç ve ortama sahip, gerekli ekipmanın bulunduğu mekandır.

c) Görüşme ve muayene odası: Hasta ile görüşme hizmetlerinin verilebileceği, hasta muayenesinin yapılabileceği, amaca uygun tıbbi araç, gereç ve ortama sahip mekandır.

ç) Eğitim ve aktivite odası: Eğitim, tedavi, egzersiz ve psikososyal hizmetlerin verilebileceği, gerektiğinde birden fazla amaçla kullanılabilecek şekilde düzenlenmiş, en az otuz iki metrekare büyüklüğünde mekandır. Bu şartın sağlanamadığı durumlarda eğitim ve aktivitede kullanmak amacıyla, en az on altı metrekarelik iki ayrı odanın bulunması durumunda bu şart sağlanmış sayılır. Bu odada sunum ve eğitimlerde kullanılmak üzere gerekli uygun araç ve gereçler temin edilir.

(4) Ünite bünyesinde bulunan odalar; her bir oda için üçüncü fıkrada yer alan şartları taşıması kaydıyla birden fazla amaç için kullanılabilir. Obezite ünitelerinin hasta yoğunluğuna göre belirtilen oda sayıları arttırılabilir.

Obezite ünitesi başvuru ve kuruluş işlemleri

MADDE 6- (1) Obezite ünitesi kurulmak istenen sağlık kuruluşunun yöneticisi tarafından EK-1’de yer alan başvuru formu, fiziki alan krokisi ve personel listesi ile birlikte müdürlüğe başvuruda bulunulur.

(2) Başvuru dosyasında eksiklik bulunmaması hâlinde biri tabip olmak üzere üç kişilik ekip tarafından EK-2’de yer alan forma göre denetim yapılır.

(3) Başvurular müdürlük tarafından değerlendirilir, uygun görülen sağlık kuruluşuna müdürlükçe valilik onayı alınarak tescil işlemi yapılır, obezite ünitesi sağlık kuruluşunun faaliyet izin belgesine işlenir ve ayrıca Bakanlığa bildirilir.

Obezite cerrahisi uygulama ünitelerinin temel özellikleri

MADDE 7- (1) Obezite cerrahisi uygulama üniteleri, cerrahi müdahale gerektiren ileri evre obezite vakalarının değerlendirme, ameliyat ve izlem süreçlerinin yürütüldüğü, multidisipliner yapıya sahip sağlık kuruluşu birimleridir.

(2) Obezite cerrahisi uygulama ünitesi kurulması planlanan sağlık kuruluşu bünyesinde; obezite ünitelerinde bulunan alanlara ilave olarak, Bakanlıkça tescil edilmiş üçüncü seviye erişkin yoğun bakım servisi, endoskopi ünitesi, obezite cerrahisine uygun donanıma sahip ameliyathane, obezite hastalarına uygun yatak, ameliyat masası ve taşıma sistemleri bulunması zorunludur.

(3) Obezite cerrahisi uygulamaları, yalnızca Bakanlık tarafından obezite cerrahisi uygulama belgesi verilen genel cerrahi veya çocuk cerrahisi uzmanı tabipler tarafından yapılabilir. Bu belgeyi alabilmek için, en az on beş obezite cerrahisi vakasına katılımı belgeleyen başhekimlik onaylı yazı ile Bakanlıkça belirlenen eğitimi tamamladığını gösterir belgenin ibraz edilmesi zorunludur. Başvurular Bakanlıkça incelenir ve obezite cerrahisi onay komisyonuna sunulur, uygun bulunan başvuru sahiplerine obezite cerrahisi uygulama belgesi düzenlenir.

(4) Obezite cerrahisi uygulaması sırasında veya sonrasında gelişen komplikasyonların yönetiminden ve hastanın takip ve tedavisinin sürdürülmesinden; ihtiyaç halinde bu hastanın komplikasyonlarının başka bir sağlık kuruluşunda yönetilmesinin gerektiği durumlarda, hastanın diğer sağlık kuruluşuna gönderilmesi ve bu sürecin yönetiminden ilgili uzman tabip ve sağlık kuruluşu müştereken sorumludur.

Obezite cerrahisi uygulama ünitesi başvuru ve kuruluş işlemleri

MADDE 8- (1) Sağlık kuruluşu yöneticisi, obezite cerrahisi uygulama ünitesi açmak üzere EK-3’te yer alan formu, fiziki alan krokisi ve personel listesi ile birlikte müdürlüğe başvuru yapar.

(2) Dosyada eksiklik olmaması hâlinde biri genel cerrahi uzmanı olmak üzere üç kişilik denetim ekibi tarafından EK-4’te yer alan forma göre yerinde denetim yapılır.

(3) Başvurular müdürlük tarafından değerlendirilir, uygun görülen kuruluşlara müdürlükçe valilik onayı alınarak tescil işlemi yapılır, obezite cerrahisi uygulama ünitesi sağlık kuruluşunun faaliyet izin belgesine işlenir ve ayrıca Bakanlığa bildirilir.

Personel standardı ve çalışma esasları

MADDE 9- (1) Obezite hastalarının değerlendirme sürecinde obezite ünitesinde iç hastalıkları veya endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları, kardiyoloji, ruh sağlığı ve hastalıkları/çocuk ve ergen ruh sağlığı ve hastalıkları, fiziksel tıp ve rehabilitasyon ve genel cerrahi uzmanı tabiplerin görev alması zorunludur.

(2) Ünitelerde; sorumlu tabip, koordinatör, diyetisyen, psikolog, fizyoterapist ve hemşireden oluşan asgari personel bulundurulması zorunludur.

(3) Obezite cerrahisi uygulama ünitesinde; birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen obezite ünitesinde bulunması zorunlu personele ilave olarak obezite cerrahisi uygulama belgesine sahip genel cerrahi/çocuk cerrahisi uzmanı ile anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanı görev yapar. Gerektiğinde diğer branşlardan konsültasyon desteği alınabilir. On sekiz yaşından küçük çocuklara yapılacak girişimlerde bu maddede belirtilen uzmanlık dallarının yanı sıra çocuk cerrahisi, çocuk ve ergen ruh sağlığı ve hastalıkları, çocuk sağlığı ve hastalıkları ve/veya çocuk endokrinolojisi, çocuk metabolizma hastalıkları uzmanları da görev alabilir.

(4) Yönetici tarafından ünitelere; sağlık hizmet sunucusunun rolü ve ünitelerde sunulan obezite tedavi hizmetinin kapsamı ve hasta yoğunluğu dikkate alınarak ilgili mevzuata uygun şekilde sorumlu tabip ve diğer personel görevlendirilir.

(5) Çalışma düzeni ve saatleri, sağlık kuruluşunun ilgili mevzuatına uygun olmak şartıyla sorumlu tabibin teklifi ve yöneticinin onayı ile belirlenir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Obezite Programının Aşamaları ve Uygulama Süreci

Uygulama şartları ve hasta seçimi

MADDE 10- (1) Obezite ünitelerinde tedavi, yapılandırılmış bir program dâhilinde yürütülür. Bu program bireyin tıbbi, psikolojik ve davranışsal açıdan değerlendirilmesini ve izlenmesini esas alır.

(2) Cerrahi işlem öncesinde genel cerrahi, iç hastalıkları veya endokrinoloji ile ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanlarından oluşan sağlık kurulu tarafından, e-rapor sistemi üzerinden obezite cerrahisi olabileceğine dair rapor düzenlenir. Eşlik eden başka hastalığı bulunan veya on sekiz yaşın altındaki kişiler için ilgili dal uzmanı da kurula dâhil edilebilir.

(3) Obezite üniteleri ve obezite cerrahisi uygulama ünitelerinde hasta seçimleri ve uygulama şartları, Bakanlık tarafından belirlenen ve Bakanlığın resmî internet sitesinde yayımlanan klinik protokolüne uygun olarak gerçekleştirilir.

Kayıtların tutulması ve saklanması

MADDE 11- (1) Obezite ünitelerinde hizmet alan her kişi için bireysel hasta dosyası oluşturulur ve bu dosyalar Bakanlıkça belirlenen elektronik kayıt ortamında tutulur.

(2) Bireysel hasta dosyasında başvuru formu ve ilk değerlendirme ölçümleri, bilgilendirilmiş rıza formu, konsültasyon muayeneleri ve önerileri, grup eğitimi ve bireysel planlama kayıtları, katılım çizelgeleri ve devamsızlık durumları ile nihai değerlendirme sonuçları ve kilo koruma planı yer alır. On sekiz yaş altındaki çocuklarda hem hasta hem de yasal temsilcilerinden bilgilendirilmiş rıza formu alınması zorunludur.

(3) Tüm bilgiler elektronik ortamda yedeklenir. Kişisel verilerin korunması mevzuatına uygun olarak verilerin güvenliği, gizliliği ile bütünlüğü sağlık kuruluşu tarafından sağlanır. Bu kayıtlar, gerektiğinde Bakanlık tarafından izlenebilir ve kalite göstergeleri çerçevesinde değerlendirilebilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Denetim, yasaklar ve idari yaptırım

MADDE 12- (1) Obezite üniteleri ile obezite cerrahisi uygulama üniteleri, 17/11/2023 tarihli ve 32372 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özel Sağlık Kuruluşunun Denetimi Hakkında Yönetmelik kapsamında belirlenen usul ve esaslara uygun olarak EK-5’te ve EK-6’da yer alan formlarda belirtilen kriterlere göre denetlenir. Obezite cerrahisi uygulama ünitelerinin denetiminde obezite cerrahi uygulama belgeli genel cerrahi uzmanı bulunması zorunludur. Bu belgeye sahip tabip bulunamadığı takdirde genel cerrahi uzmanı görevlendirilebilir.

(2) Özel hukuk tüzel kişileri tarafından açılan üniteler hakkında, bu Yönetmeliğe aykırılık tespit edilmesi hâlinde, EK-5’te ve EK-6’da yer alan yaptırımlar uygulanır.

(3) Kamu kurum ve kuruluşları ve üniversiteler tarafından açılan ünitelerde, bu Yönetmeliğe aykırılık tespit edilmesi hâlinde; birinci ve ikinci tespitlerde yazılı uyarı yapılır ve eksikliğin giderilmesi için otuz gün süre verilir. Üçüncü tespitte kasıt, ihmal veya kusuru bulunan ilgililer hakkında ilgili mevzuat hükümlerine göre disiplin işlemleri uygulanır.

(4) Obezite üniteleri ile obezite cerrahisi uygulama ünitelerinin klinik kalite düzeyini takip etmek ve klinik başarısını artırmak amacıyla Bakanlıkça klinik kalite göstergeleri belirlenir. Ünitelerin klinik kalite göstergeleri kapsamında Bakanlıkça belirlenen yeterlilik düzeyini sağlaması gerekir.

(5) Ünitelerin bir kısmında veya tamamında hastaların tedavisini olumsuz etkileyen, hizmetin devamı halinde hasta sağlığını ve güvenliğini tehlikeye sokan ve hizmetin gecikmeksizin derhal durdurulmasını gerektiren acil ve telafisi güç durumların ortaya çıkması ve bu durumun gerekçeleri de belirtilmek suretiyle tespit tutanağı ile tevsik edilmesi kaydıyla ilgili ünitelerde müdürlüğün teklifi ile Bakanlık kararı üzerine valilikçe faaliyet durdurulur.

(6) Klinik başarı düzeyinin değerlendirilmesinde sağlıkta izleme ve niteliksel analiz raporu sonuçları esas alınır. Klinik başarı düzeyi ve buna bağlı uygulanacak yaptırımlar EK-7’de yer alan değerlendirme kriterleri çerçevesinde belirlenir.

(7) Klinik başarı değerlendirmesi sonucunda;

a) “Yetersiz” seviye tespit edilen ilgili ünitenin faaliyetleri Bakanlık kararı üzerine valilikçe durdurulur ve ünitenin tescili iptal edilir.

b) “Kısmen yeterli (B)” seviyesinde olan sağlık tesislerine yazılı uyarı yapılır ve eksikliklerin giderilmesi için süre tanınır. Bir yıl sonraki değerlendirmede klinik başarı düzeyinin önceki seviyesinin altına düşmesi hâlinde tesis “Yetersiz” kabul edilir ve (a) bendinde yer alan işlem tesis edilir.

c) “Kısmen yeterli (C)” seviyesinde olan sağlık tesisleri için bir yıllık izleme süresi uygulanır. Bir sonraki değerlendirmede klinik başarı düzeyinde artış sağlanamaması hâlinde tesis “Yetersiz” kabul edilir ve (a) bendinde yer alan işlem tesis edilir.

(8) Bu Yönetmelik kapsamındaki yasak fiiller şunlardır:

a) Müdürlükten faaliyet izni alınmaksızın ünite açılamaz veya faaliyette bulunulamaz.

b) Obezite cerrahisi uygulama belgesi bulunmayan tabipler tarafından obezite cerrahisi yapılamaz.

c) Ünitelerde, bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak ve müdürlükten izin alınmaksızın, faaliyet izin belgesine esas olan fiziki alanlar, cihaz ve personel durumunda değişiklik yapılamaz.

Tanıtım ve bilgilendirme

MADDE 13- (1) Obezite üniteleri ile obezite cerrahisi uygulama ünitelerine ilişkin bilgilendirme ve tanıtım faaliyetleri, 12/11/2025 tarihli ve 33075 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sağlık Hizmetlerinde Tanıtım ve Bilgilendirme Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yürütülür.

Hüküm bulunmayan haller

MADDE 14- (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde ilgili diğer mevzuat hükümleri uygulanır.

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

MADDE 15- (1) 6/5/2023 tarihli ve 32182 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Obezite Merkezleri ve Obezite Cerrahi Uygulamaları Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.

Mevcut denetimlerin tamamlanması

GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce başlatılan denetimler 15 inci madde ile yürürlükten kaldırılan Obezite Merkezleri ve Obezite Cerrahi Uygulamaları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tamamlanır.

Tescil edilen merkezlerin durumu

GEÇİCİ MADDE 2- (1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce Bakanlıkça tescil edilen obezite merkezleri obezite ünitesi olarak, obezite cerrahisi uygulama merkezleri ise obezite cerrahisi uygulama ünitesi olarak hizmet verir.

Yürürlük

MADDE 16- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 17- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.