Çevre, Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün görüş yazısı aşağıdaki gibidir.

Genel Müdürlüğünüzde matematikçi olarak görev yapan personelin Gazi Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi Kurucu ve İşletici Anonim Şirketi bünyesinde faaliyette bulunan firmalar arasında yer alan Tripy Mobility Anonim Şirketinde hizmetine ihtiyaç duyulduğu belirtilerek, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu uyarınca söz konusu kişiye aylıksız izin verilip verilemeyeceği konusunda görüş talep eden ilgi yazınız incelenmiştir.

Bilindiği üzere, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun "Personel" başlıklı 7 nci maddesinde, "Yönetici şirkette ve Bölgede yer alan faaliyetlerde yürürlükteki iş ve çalışma mevzuatına göre personel istihdam edilir. Bölgelerde 4875 sayılı Kanun, 27/2/2003 tarihli ve 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yabancı uyruklu yönetici ve vasıflı ARGE personeli çalıştırılabilir.

Kamu kurum ve kuruluşları ile üniversite personelinden Bölgede yer alan faaliyetlerde araştırmacı ve idari personel olarak hizmetine ihtiyaç duyulanlar, çalıştıkları kuruluşların izni ile sürekli veya yarı zamanlı olarak çalıştırılabilirler. Yarı zamanlı görev alan öğretim üyesi, öğretim görevlisi, araştırma görevlisi ve uzmanların bu hizmetleri karşılığı elde edecekleri gelirler, üniversite döner sermaye kapsamı dışında tutulur. Sürekli olarak istihdam edilecek personele kurumlarınca aylıksız izin verilir ve kadroları ile ilişkileri devam eder. Bunlardan 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa tâbi personelin burada geçirdikleri süreler için emeklilik hakları 5434 sayılı Kanunun 31 inci maddesi hükümlerine uyulmak kaydıyla saklı kalır. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 36 ncı maddesinin bu maddede yer alan düzenlemelere aykırı hükümleri uygulanmaz.

Öğretim elemanları 2547 sayılı Kanunun 39 uncu maddesinde öngörülen yurt içinde ve yurt dışında geçici görevlendirme esaslarına göre yapacakları çalışmaları Üniversite Yönetim Kurulunun izni ile Bölgedeki kuruluşlarda yapabilirler. Aylıklı izinli olarak Bölgede görevlendirilen öğretim üyelerinin Bölgede elde edecekleri gelirler üniversite döner sermaye kapsamı dışında tutulur. Ayrıca, öğretim elemanları Üniversite Yönetim Kurulunun izni ile yaptıkları araştırmaların sonuçlarını ticarileştirmek amacı ile bu bölgelerde şirket kurabilir, kurulu bir şirkete ortak olabilir ve/veya bu şirketlerin yönetiminde görev alabilirler." hükmü yer almaktadır.

4691 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin ikinci fıkrasına bakıldığında kamu kurum ve kuruluşları ile üniversite personelinden Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer alan faaliyetlerde araştırmacı ve idari personel olarak hizmetine ihtiyaç duyulanların, çalıştıkları kurum veya kuruluşların izni ile sürekli veya yarı zamanlı olarak çalıştırılabileceği görülmektedir. Söz konusu maddenin üçüncü fıkrasında ise öğretim elemanlarının Üniversite Yönetim Kurulunun izni ile yaptıkları araştırmaların sonuçlarını ticarileştirmek amacı ile bu bölgelerde şirket kurabileceği, kurulu bir şirkete ortak olabileceği ve/veya bu şirketlerin yönetiminde görev alabileceği ifade edilmekte, ancak diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan personelin bu Bölgelerde şirket kurabileceği, kurulu bir şirkete ortak olabileceği veya bu şirketlerin yönetiminde görev alabileceğine ilişkin herhangi bir hüküm yer almamaktadır.

Diğer taraftan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı" başlıklı 28 inci maddesinde, "Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç). Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz; gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz.

Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır.

Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler." hükmü bulunmaktadır.

Öte yandan, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 16 ncı maddesinin birinci fıkrasında, "Ticaret şirketleriyle, amacına varmak için ticari bir işletme işleten vakıflar, dernekler ve kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletilmek üzere Devlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan kurum ve kuruluşlar da tacir sayılırlar." denilmekte, aynı Kanunun 124 üncü maddesinde, "Ticaret şirketleri; kollektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif şirketlerden ibarettir. Bu Kanunda, kollektif ile komandit şirket şahıs; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket sermaye şirketi sayılır." hükmü ve 125 inci maddesinin birinci fıkrasında da, "Ticaret şirketleri tüzel kişiliği haizdir." hükmü yer almaktadır. Bu hükümlerden anlaşılacağı üzere anonim ve limited şirket tüzel kişisi tacir sayılmakla birlikte sermaye hissedarları bu sıfatlarından dolayı tacir sayılmamaktadır.

Ayrıca, limited şirkete ilişkin olarak 6102 sayılı Kanunun 623 üncü maddesinin birinci fıkrasında, "Şirketin yönetimi ve temsili şirket sözleşmesi ile düzenlenir. Şirketin sözleşmesi ile yönetimi ve temsili, müdür sıfatını taşıyan bir veya birden fazla ortağa veya tüm ortaklara yada üçüncü kişilere verilebilir. En azından bir ortağın, şirketi yönetim hakkının ve temsil yetkisinin bulunması gerekir." hükmüne yer verilmiştir.

Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde;

-Kurumunuzda matematikçi olarak görev yapan personelin 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu uyarınca kurulan Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer alan faaliyetlerde sürekli bir şekilde araştırmacı ve idari personel olarak çalıştırılması hususunun Kurumunuz izni ile mümkün olduğu ve bu kapsamda sürekli olarak istihdam edilecek ilgili kişiye Kurumunuzca aylıksız izin verilebileceği,

-4691 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin üçüncü fıkrasında öğretim elemanlarının Üniversite Yönetim Kurulunun izni ile yaptıkları araştırmaların sonuçlarını ticarileştirmek amacı ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde şirket kurabileceği, kurulu bir şirkete ortak olabileceği ve/veya bu şirketlerin yönetiminde görev alabileceği belirtilmiş, ancak diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan personelin bu Bölgelerde şirket kurabileceği, kurulu şirkete ortak olabileceği veya bu şirketlerin yönetiminde görev alabileceklerine ilişkin herhangi bir hükme yer verilmemiş olup Kurumunuzda memur olarak görev yapan personelin söz konusu bölgelerde şirket kurması, kurulu şirkete ortak olması veya bu şirketin yönetiminde görev alması hususlarının 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda yer alan hükümler çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği,

-Limited şirketin şirket sözleşmesinde şirketi idare ve temsil edecek kişiler arasında sayılmamak ve bu şirketin yönetimi ile denetiminde de görev almamak kaydıyla 657 sayılı Kanuna tabi Devlet memurunun limited şirket ortağı olmasında yasal açıdan bir sakınca olmadığı, ancak Kurumunuz personelinin bu şirketin yönetimi ile denetiminde görev alamayacağı mütalaa edilmektedir.