Resmi ve özel yükseköğretim kurumlarından alınan sertifikalara istinaden sözleşmeli personel istihdam edilebilmesi için alınan bu sertifikalar konusuna dair uygulamaya esas görüş veren Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün görüş yazısına birlikte göz atalım.

Bilindiği üzere, 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesinin 3 üncü fıkrasında, "Belediye ve bağlı kuruluşlarında, norm kadroya uygun olarak çevre, sağlık, veterinerlik, teknik, hukuk, ekonomi, bilişim ve iletişim, plânlama, araştırma ve geliştirme, eğitim ve danışmanlık alanlarında avukat, mimar, mühendis, şehir ve bölge plâncısı, çözümleyici ve programcı, tabip, uzman tabip, ebe, hemşire, veteriner, kimyager, teknisyen ve tekniker gibi uzman ve teknik personel yıllık sözleşme ile çalıştırılabilir. Sözleşmeli personel eliyle yürütülen hizmetlere ilişkin boş kadrolara ayrıca atama yapılamaz. Bu personelin, yürütecekleri hizmetler için ihdas edilmiş kadro unvanının gerektirdiği nitelikleri taşımaları şarttır… Bu fıkra hükümlerine göre çalıştırılacak personel için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı hükmü ile aynı maddenin 8 inci fıkrasında, unvanlar itibarıyla sınırlama getirebilir." hükmü yer almaktadır.

Diğer taraftan, Bakanlığımızın "Sözleşmeli Personel İstihdamı" konulu 31/12/2021 tarihli ve 2021/26 sayılı Genelgesinde, "Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile bunların üyesi olduğu mahalli idare birlikleri tarafından 5393 sayılı Kanunun 49 uncu maddesi çerçevesinde sözleşmeli personel olarak istihdam edilecek kişiler hakkında kurumlar ile ilgililer arasında imzalanacak sözleşmelerde; tam zamanlı olarak istihdam edilecekler için Ek-1/a sayılı Tip Sözleşme örneğinin, kısmi zamanlı olarak istihdam edilenlerden halen bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olarak çalıştığını belgelendirenler için Ek-1/b sayılı Tip Sözleşme örneğinin, kısmi zamanlı olarak istihdam edilenlerden halen bir sosyal güvenlik kurumuna tabi olarak çalışmadığını belgelendirenler için Ek-1/c sayılı Tip Sözleşme örneğinin kullanılması ve aşağıda maddeler halinde açıklanan hususlara titizlikle uyulması gerekli görülmüştür.

1- Sözleşmeli olarak çalıştırılan personelin, yürütülecek hizmetler için ihdas edilmiş kadro unvanının gerektirdiği nitelikleri taşımaları şarttır. Bu nitelikler konusunda, 6/6/1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan "Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar" eki "4 sayılı cetvel A-Sözleşmeli Personel Pozisyon Unvanları ile Asgari Nitelikleri Gösterir Cetvel"de aranan nitelikler veya 2/7/2020 tarihli ve 31173 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik"te yer alan personel kadro unvanları için aranan nitelikler dikkate alınacaktır. Yerel yönetimlerimiz sözleşmeli personel istihdamında yukarıdaki belirlenen nitelik özelliklerinden birini tercih edebilecektir.

2- Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar eki 4 sayılı cetvelde yer almayan ancak Bakanlığımızca sözleşmeli personel kadro unvanı olarak belirlenen ve ekli listede bulunan personel kadro unvanları için Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelikte yer alan nitelikler aranacaktır.

..." hükmü yer almaktadır.

Öte yandan, 28/6/1978 tarihli ve 16330 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların eki 4 sayılı Cetvelde; "Yükseköğretim kurumlarından en az lisans düzeyinde mezun olmak ve istihdam edileceği bilgi işlem birimlerindeki programlama dili ile diğer programlama dillerinden en az iki tanesini bildiğini belgelemek ve en az D düzeyinde YDS veya dengi yabancı dil bilgisine sahip olmak." çözümleyici unvanı için aranılan asgari nitelikler olarak belirlenmiştir.

Mezkûr Esaslar’da geçen “istihdam edileceği bilgi işlem birimlerindeki programlama dili ile diğer programlama dillerinden en az iki tanesini bildiğini belgelemek” ibaresinden bu sertifikanın mahiyetine ilişkin bir belirleme yapılmamıştır.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa göre üniversiteler “uygulama ve araştırma merkezi” açma yetkisine sahip olup bu merkezler, “Yükseköğretim kurumlarında eğitim öğretimin desteklenmesi amacıyla çeşitli alanların uygulama ihtiyacı ve bazı meslek dallarının hazırlık ve destek faaliyetleri için eğitim - öğretim, uygulama ve araştırmaların sürdürüldüğü bir yükseköğretim kurumudur.” şeklinde tanımlanmıştır. Yine bu merkezlerin kuruluşuna ilişkin yönetmeliklerin Resmi Gazete’de yayınlandığı bilinen bir husustur.

Yine, 4/7/2007 tarihli ve 26572 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2007/17 sayılı Başbakanlık Genelgesinde, “Kamu veya özel kuruluşlar tarafından gerçekleştirilecek olan hizmet içi eğitim faaliyetleri dışındaki her türlü eğitim ve öğretim hizmetlerinde Devlet adına gözetim ve denetim yapma görevi, Anayasamız ve ilgili diğer kanunlarla Millî Eğitim Bakanlığına verilmiştir.

Ancak; kuruluş kanunları veya yürürlüğe konulan diğer mevzuatta halka açık eğitim faaliyetleri düzenlenmesine ilişkin hükümlere yer verildiği, bu hükümlere dayanılarak bazı resmî ve özel kuruluşlarca eğitim yapıldığı ve belge düzenlendiği görülmektedir.

Milli Eğitim Bakanlığının gözetim ve denetimi dışında gerçekleştirilen bu uygulamalar; yasal duraksamalara, kurumlar arası mevzuat karmaşasına, Milli Eğitim Bakanlığınca onaylanmamış sertifikaların geçersiz olması nedeniyle kursiyerlerin mağduriyetine neden olmaktadır.

Eğitim ve öğretim faaliyetlerinde Milli Eğitim Bakanlığınca gerçekleştirilen gözetim ve denetim görevi aynı zamanda; eğitim-öğretimde birliğin sağlanması, bürokratik işlemlerin azaltılarak hizmet tekrarı ve kaynak israfının önlenmesi ve verimliliğin artırılması amaçlarına da hizmet etmektedir.

Bu itibarla; kamu veya özel kuruluşlar tarafından düzenlenecek olan hizmet içi eğitim dışındaki tüm eğitim etkinliklerinde Millî Eğitim Bakanlığı ile işbirliği halinde hareket edilecek, personel istihdamı ile ilgili şartlar belirlenirken adaylardan talep edilecek sertifikaların mutlaka Milli Eğitim Bakanlığınca onaylı olması istenerek, gözetim ve denetim görevinin yerine getirilmesinde anılan Bakanlığa yardımcı olunacaktır.” denilmiştir.

Bu itibarla, resmi ve özel yükseköğretim kurumlarından alınan sertifikalara istinaden sözleşmeli personel istihdam edilebilmesi için alınan bu sertifikaların Milli Eğitim Bakanlığı onaylı olması gerektiği değerlendirilmektedir.