İlgide kayıtlı yazınızda, … Taahhüt İnşaat Limited Şirketi’nin dilekçesinde … ada, … parselde bulunan mülkiyetinde hazır beton tesisi kurma talebinin bulunduğu, dilekçesi ekinde bu parsele ait yapı kayıt belgesini ve tapusunu ibraz ettiği, bahse konu yerin havaalanı kenarında olması sebebiyle, işletmenin havaalanları çevresindeki yapılaşma kriterleri yönünden değerlendirilmesi hususunda Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden görüş talebinde bulunulduğu, söz konusu görüş talebi yazınıza istinaden tarafınıza iletilen Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü … Havalimanı Başmüdürlüğünün cevabi yazıları çerçevesinde bahse konu yerin ruhsatlandırılması hususunda tereddüt hâsıl olduğu, Başkanlığınız Emlak ve İstimlak Müdürlüğünce verilen imar durumunun ve çapının ekte sunulduğu belirtilerek ilgili ada ve parselde hazır beton tesisi faaliyet alanlı işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilip verilemeyeceği hususunda Bakanlığımız görüşü talep edilmiştir.

Bilindiği üzere, 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanunun 4 üncü maddesi “3 üncü maddede belirtilen merciler, iznin verilmesi için yapılacak beyan ve incelemelerde aşağıda öngörülen genel kriterlere göre düzenlenecek yönetmeliği esas alırlar.

a) İnsan sağlığına zarar vermemek,

b) Çevre kirliliğine yol açmamak,

c) Yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemelere aykırı davranmamak.” hükmünü,

2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununun 27 nci maddesinin birinci fıkrası “Türk sivil hava araçları ile faaliyette bulunan tüm kamu kurum ve kuruluşları ve gerçek ve özel hukuk tüzelkişileri Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün hava seyrüsefer güvenliğini sağlamak amacıyla yapacağı veya yaptıracağı teknik denetime tabidirler.” hükmünü,

47 nci maddesi “Havaalanlarının ve ilgili tesis ve teçhizatın çevresinde, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce belirlenecek esaslar içinde ve saptanacak bir alan dahilinde izin alınmadıkça hava trafiği, uçuş güvenliği ve haberleşmeyi engelleyecek, seyrüseferi ve meydan güvenliğini tehlikeye düşürecek nitelikte ve yükseklikte bina, yapı, inşaat yapılması, ağaç ve direk dikilmesi, tesis kurulması yasaktır. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, havaalanları ve uçuş emniyeti tesisleri etrafında uçuş emniyetini tehlikeye düşürebilecek yapı, bina, ağaç, direk gibi tesisleri kaldırtabilir.

…

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, ilgili kuruluşların da görüşlerini alarak havaalanları için yukarıda değinilen hususları kapsayan planları ve kuralları hazırlar ve yayımlar. Türk Silahlı Kuvvetlerine ait havaalanlarından sivil hava ulaşımına açık havaalanlarına ilişkin inşaat sınırlamalarına ait planların yapılması, yayımlanması, takip esasları ve sorumlu kuruluşlar Millî Savunma Bakanlığının görüşü alınarak Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığınca belirlenir.

…

Millî Savunma Bakanlığının veya Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre verdiği emir ve koyduğu yasaklara aykırı hareket eden kişilere, ilgili valilik tarafından Kabahatler Kanununun 32 nci maddesi hükmüne göre idarî para cezası verilir. Valilik ayrıca ilgili kişiye emir veya yasağın gereğinin yerine getirilmesini sağlamaya yönelik azami bir süre verir. Bu süre yazısında, emir ve yasağın gereğinin ilgilisince yerine getirilmemesinin hukukî sonuçları açıkça belirtilir. Bu süre zarfında emir veya yasağın gereğinin yerine getirilmemesi hâlinde, masrafları yüzde yirmi zammıyla birlikte ilgilisinden tahsil edilmek üzere, kamu gücü kullanılarak yerine getirilir.” hükmünü,

Havaalanı Sertifikasyon ve İşletim Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi “Genel Müdürlük: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünü,” ve (ş) bendi “Mânia: Hava araçlarının yer hareketleri için kullanılan yüzeylerde bulunan veya seyir halindeki hava aracının korunması için belirlenmiş yüzeyleri aşan ya da bu yüzeylerin dışında bulunmakla birlikte hava seyrüseferi için tehlike oluşturduğu değerlendirilen bütün geçici, sabit ya da hareketli cisimleri veya bunların bir kısmını,” hükmünü,

7 nci maddesi “(1) Havaalanı yapımı, sertifikasyonu ve işletimi için gereken emniyet standartları Genel Müdürlükçe yapılan alt düzenleyici işlemler ile belirlenir.

(2) Bu alt düzenleyici işlemler Genel Müdürlüğün kurumsal internet sitesinde yayımlanarak yürürlüğe girer.” hükmünü,

İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 4 üncü maddesi “a) Yetkili idare: Belediye sınırları ve mücavir alanlar dışı ile kanunlarda münhasıran il özel idaresine yetki verilen hususlarda il özel idaresini, büyükşehir belediyesi sınırları içinde büyükşehir belediyesinin yetkili olduğu konularda büyükşehir belediyesini, bunların dışında kalan hususlarda büyükşehir ilçe belediyesini, belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde belediyeyi, organize sanayi bölgesi sınırları içinde organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğini, endüstri bölgesi sınırları içinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını ve teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketi ile bölgede yer alan AR-GE ve tasarım faaliyetinde bulunan firmalar için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı il müdürlüklerini,

b) Gayrisıhhî müessese: Faaliyeti sırasında çevresinde bulunanlara biyolojik, kimyasal, fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden az veya çok zarar veren veya vermesi muhtemel olan ya da doğal kaynakların kirlenmesine sebep olabilecek müesseseleri,

c) Birinci sınıf gayrisıhhî müessese: Konutlardan ve insan ikametine mahsus diğer yerlerden mutlaka uzak bulundurulmaları gereken müesseseleri,

d) İkinci sınıf gayrisıhhî müessese: Konutlardan ve insan ikametine mahsus diğer yerlerden mutlaka uzak bulundurulmaları gerekmeyen, bununla birlikte müessesenin faaliyetinin gerektirdiği durumlarda izin verilmeden önce civarında ikamet edenlerin esenlik ve istirahati hususunda konumu, tesisatı ve vaziyeti itibarıyla bir zarar vermeyeceğine kanaat oluşması için inceleme yapılması gerekli müesseseleri,

e) Üçüncü sınıf gayrisıhhî müessese: Konutların ve insan ikametine mahsus diğer yerlerin yanında açılabilmesi için sıhhî nezarete tabi tutulması yeterli olan müesseseleri,

…

(t) İş yeri: Ticari, sınai, zirai veya mesleki bir faaliyetin ya da girişimin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan, kara ya da su üzerindeki açık veya kapalı alanda bulunan sabit ya da mobil yerleri,” hükmünü,

6 ncı maddesinin birinci fıkrası “Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır.” ve üçüncü fıkrası “İşyeri açmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, işyerlerini bu Yönetmeliğe uygun olarak tanzim ettikten sonra Örnek 1 ve 2’de yer alan durumlarına uygun formu doldurarak yetkili idareye başvurur.” hükmünü,

17 nci maddesi “Gayrisıhhî müessese açmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler Örnek 2’de yer alan başvuru formunu doldurarak yetkili idareye başvurur.” hükmünü,

23 üncü maddesi “İkinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müessese açmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler; işin özelliğine göre bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen kriterlere uygun olarak işyerini düzenledikten sonra bu Yönetmeliğin eki Örnek 2’de yer alan başvuru formunu doldurarak yetkili idareye ibraz eder.

Yetkili idareler, ikinci ve üçüncü sınıf gayrisıhhî müesseseler için yapılacak beyan ve incelemelerde; insan sağlığına zarar verilmemesi, çevre kirliliğine yol açılmaması, yangın, patlama, genel güvenlik, iş güvenliği, işçi sağlığı, trafik ve karayolları, imar, kat mülkiyeti ve doğanın korunması ile ilgili düzenlemeleri esas alır.

Başvurunun öngörülen kriterlere uygun olarak doldurulduğunun tespiti halinde, başkaca bir işleme gerek kalmaksızın işyeri açma ve çalışma ruhsatı beş gün içinde düzenlenerek ilgiliye verilir. İlgili, bu belgeye dayanarak işyeri açabilir.

…” hükmünü,

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün Havaalanları ve Çevresindeki Yapılaşma Kuralları Genelgesinin 4 üncü maddesi “…

Genel Müdürlük: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünü

…

(ş) Mânia: Hava araçlarının yer hareketleri için kullanılan yüzeylerde bulunan veya seyir halindeki hava aracının korunması için belirlenmiş yüzeyleri aşan ya da bu yüzeylerin dışında bulunan ancak hava seyrüseferine bir tehlike oluşturduğu değerlendirilen bütün geçici, sabit ya da hareketli cisimleri veya bunların bir kısmını,

t) Mânia planı: Genel Müdürlük tarafından SHT-HES’te yer alan mânia sınırlama yüzeylerine ilişkin kriterler çerçevesinde havaalanları çevresindeki yapılaşma kriterlerini belirlemek üzere hazırlanan ve uygulanmak üzere ilgili Valilik, havaalanı işletmecisi ve ilgili mevzuat kapsamında her türlü ve ölçekte imar planı yapma yetkisine sahip kurum ve kuruluşlar ile ilgili diğer tüm kuruluşlara gönderilen planı,

…” hükmünü,

14 üncü maddesinin birinci fıkrası “Bu Genelge kapsamında yapılacak düzenlemelerde belirtilen kurallara uymayan işletmelere 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 437 nci maddesi ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununun 47 nci ve 143 üncü maddelerinde belirtilen idari yaptırımlar uygulanır.” hükmünü amirdir.

Konuyla ilgili olarak Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün ilgi (a) yazısında “Yapılan inceleme neticesinde söz konusu parselin Adana Havaalanı Mânia Planı kapsamında geçiş yüzeyinde bulunduğu tespit edilmiş olup planlanan tesis için bir örneği Ek-1'de yer alan İlgi (a) Genelge kriterlerine ve bir örneği Ek-2'de yer alan İlgi (b) yazımızda belirtilen kriterlere riayet edilmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan planlanan tesisin hazır beton üretimi amaçlı kullanılacağı göz önüne alındığında; tesiste gerçekleştirilecek imalat işlemleri nedeniyle uçuş emniyetini tehlikeye düşürecek bir durumun havaalanı işletmesi veya havaalanı kullanıcıları tarafından raporlanması halinde ilgili tesisin kaldırtılabileceğinin ya da faaliyetlerinin durdurulabileceğinin bilinmesi gerekmektedir.” şeklindeki ifadelere yer verilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri çerçevesinde, havaalanlarının ve ilgili tesis ve teçhizatın çevresinde, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce belirlenecek esaslar içinde ve saptanacak bir alan dâhilinde izin alınmadıkça hava trafiği, uçuş güvenliği ve haberleşmeyi engelleyecek, gidiş/gelişini ve meydan güvenliğini tehlikeye düşürecek nitelikte ve yükseklikte tesislerin kurulmasının yasak olduğu, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce havaalanları ve uçuş emniyeti tesisleri etrafında uçuş emniyetini tehlikeye düşürebilecek tesislerin kaldırtılabileceği ve havaalanı yapımı, sertifikasyonu ile işletimi için gereken emniyet standartlarını belirleyecek alt düzenleyici işlemlerin belirlenebileceği, bu kapsamda faaliyet konusuyla ilgili şartları karşılaması durumunda söz konusu beton santralinin seyir halindeki hava araçlarının gidişi/gelişi için tehlike oluşturup oluşturmayacağı hususunun ilgili mevzuat hükümleri ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün ilgi (a) yazısı da dikkate alınarak İdarenizce değerlendirilmesinin uygun olacağı mütalaa edilmektedir.